Ο ΟΛΥΜΠΟΣ ΣΤΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

Αργότερα τη μνημονεύει ο ΗΣΙΟΔΟΣ στα έπη του "Έργα και Ημέραι" και "Θεογονία", καθώς και ο ΟΜΗΡΟΣ στην "Ιλιάδα" και "Οδύσσεια".


Θεογονία στ. 842-843
...Ποσσὶ δ᾽ ὕπ᾽ ἀθανάτοισι μέγας πελεμίζετ᾽ Ὄλυμπος ὀρνυμένοιο ἄνακτος· ἐπεστενάχιζε δὲ γαῖα....
(μετ. : ενώ κάτω από τα αθάνατα τα πόδια του άρχοντα, καθώς για πόλεμο σηκώνονταν ο μέγας Όλυμπος απ' άκρη σ' άκρη τρανταζότανε και τ' απαντούσε η Γη βογγώντας)


Ιλιάδα Θ στ. 2-3
...Ζεὺς δὲ θεῶν ἀγορὴν ποιήσατο τερπικέραυνος ἀκροτάτῃ κορυφῇ πολυδειράδος Οὐλύμποιο·...
(μετ. : και έκραξε ο Δίας ο κεραυνόχαρος τους αθάνατους όλους να ρθουν στου Ολύμπου του πολύκορφου την πιο αψηλή τη ράχη)

Στο λεξικό του Ησύχιου Αλεξανδρέως τον 5ο αιώνα αναφέρεται ο Όλυμπος ως ουρανός, θεού οικητήριον και όρος στη Μακεδονία.

Σκολιό-Μύτικας-Στεφάνι (φώτο από Σκούρτα)
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

Ο Όλυμπος βρίσκεται στη ΒΑ πλευρά της Θεσσαλίας και στο νοτιοδυτικό άκρο της Κεντρικής Μακεδονίας, στα σύνορα των νομών Λαρίσης και Πιερίας. Είναι το ψηλότερο βουνό της Ελλάδος και το δεύτερο σε ύψος των Βαλκανίων. Έχει μέγιστο μήκος από ανατολικά προς δυτικά 25 χλμ. και από βορά προς νότο 30 χλμ. Η περίμετρος του είναι περίπου 150 χλμ. και το εμβαδόν του γύρω στα 600 τετρ. χλμ.

Ψηλότερη κορυφή του είναι ο ΜΥΤΙΚΑΣ (ή Πάνθεον) με υψόμετρο 2.918 μέτρα. Ακολουθούν το ΣΤΕΦΑΝΙ (ή Θρόνος Διός) με υψόμετρο 2.912 μέτρα και το ΣΚΟΛΙΟ με υψόμετρο 2.905 μέτρα. Άλλες κορυφές του Ολύμπου είναι ο Άγιος Αντώνιος στα 2.816 μ., ο Προφήτης Ηλίας με υψόμετρο 2.788 μέτρα, η Τούμπα στα 2.787 μ. και τα Σκούρτα με 2.476 μέτρα.

Η λέξη Μύτικας είναι ελληνικής προέλευσης από το μυττίς-μυττός που σημαίνει οξύ άκρο, ή αιχμηρή κατάληξη βράχου, κορυφής. Η άλλη ονομασία της κορυφής Στεφάνι είναι επίσης ελληνική και σημαίνει στέμμα, προεξοχή ή διάδημα. Τέλος, η ονομασία Σκολιό προέρχεται από τις αρχαίες ελληνικές λέξεις σκολιόν, που σημαίνει στρεβλό ή σκόπελος, που είναι ο ψηλός τόπος.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Η Θεσσαλία και η περιοχή γύρω από τον Όλυμπο ήταν η κοιτίδα των περισσότερων ελληνικών φύλων. Πρώτοι κάτοικοι από το 6.800 π.Χ. και μετά θεωρούνται οι Πελασγοί, οι Αίμονες και οι Λέλεγες. Αργότερα, μετά το 2.200 π.Χ., έκαναν την εμφάνιση τους οι Μινύες, Φλεγύες, Περραιβοί, Λαπίθες και το θρακικό φύλο Πίερες. Κατά τους ιστορικούς χρόνους είχαν επικρατήσει τα ελληνικά φύλα των Θεσσαλών και των Μακεδόνων.

Λιτόχωρο Πιερίας

Διάφοροι ελληνικοί και ξένοι στρατοί χρησιμοποίησαν τις ορεινές διαβάσεις του Ολύμπου για να μετακινηθούν, ενώ κατά τη ρωμαϊκή περίοδο, ο Όλυμπος υπήρξε το καταφύγιο και ορμητήριο πολλών ανυπότακτων ομάδων που δεν ανέχονταν τη ρωμαϊκή εξουσία.

Ο Όλυμπος έπαιξε επίσης σημαντικό ρόλο την περίοδο της Τουρκοκρατίας, επειδή υπήρξε το κρησφύγετο κλεφτών και οπλαρχηγών. Οι πιο ονομαστοί κλέφτες και αρματολοί που έδρασαν στην περιοχή του Ολύμπου ήταν οι Βλαχαβαίοι, οι Λαζαίοι, ο Καρά Μιχάλης κ.α. Το 1822 έγινε στην περιοχή του Ολύμπου μια αποτυχημένη επανάσταση. Ακολούθησαν άλλες δυο επαναστάσεις, το 1833 και 1854. Το 1878 έγινε η μεγάλη επανάσταση, που οδήγησε στην απελευθέρωση της υπόλοιπης Ελλάδας.

Στις 19 Φεβρουαρίου 1878 συγκροτήθηκε στο Λιτόχωρο η "Προσωρινή Κυβέρνηση της Μακεδονίας", η οποία διακήρυξε την απόφαση των Μακεδόνων να αγωνιστούν για την ένωση τους με την Ελλάδα. Πρόεδρος της ήταν ο Ευάγγελος Κοροβάγκος από το Λιτόχωρο. Οι Τούρκοι όμως, έχοντας περισσότερες δυνάμεις, κατέλαβαν το Λιτόχωρο και έβαλαν φωτιά στην περιοχή. Στο Συνέδριο του Βερολίνου το 1878 αποφασίστηκε να δοθεί η Θεσσαλία στην Ελλάδα, εκτός της επαρχίας της Ελασσόνας. Ο Όλυμπος παρέμεινε στα χέρια των Τούρκων έως τον Οκτώβριο του 1912, όταν ο ελληνικός στρατός απελευθέρωσε την περιοχή κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους, ύστερα από τις νικηφόρες μάχες της Πέτρας και του Σαραντάπορου.

Κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και στην εισβολή των Γερμανών στην Ελλάδα έγιναν σημαντικές μάχες στην περιοχή του Ολύμπου. Οι Γερμανοί κατάφεραν και ύψωσαν τη γερμανική σημαία στο Μύτικα. Στην περίοδο της γερμανικής κατοχής, ο Όλυμπος αποτέλεσε το κρησφύγετο και ορμητήριο των ένοπλων αντάρτικων ομάδων.

Μύτικας και Στεφάνι (φώτο από Καλάγια)

Η ΠΡΩΤΗ ΑΝΑΒΑΣΗ

Η πρώτη ανάβαση στον Όλυμπο έγινε τον Αύγουστο του 1913 από τους Ελβετούς Frederic Boissonnas (1858-1946), Daniel Boud-Bovy (1870-1958) και τον Έλληνα κυνηγό αγριοκάτσικων Χρήστο Κάκαλο. Κατάφεραν να ανέβουν στην απάτητη και ψηλότερη κορύφη του Ολύμπου, τον Μύτικα. Οι δυο Ελβετοί είχαν φτάσει στη Θεσσαλονίκη τον Ιούλιο του 1913, προσκαλεσμένοι της Ελληνικής Κυβέρνησης, για να φωτογραφήσουν τις επιχειρήσεις του ελληνικού στρατού.

Έφτασαν στο Λιτόχωρο στις 28 Ιουλίου και την επόμενη μέρα ξεκίνησαν για τη Μονή Αγίου Διονυσίου. Αφού ακολούθησαν το μονοπάτι βόρεια του μοναστηριού, κατασκήνωσαν στην Πετρόστρουγκα. Έπειτα πέρασαν από τη Σκούρτα, έφτασαν στο Οροπέδιο των Μουσών, ανέβηκαν στον Προφήτη Ηλία και εξερεύνησαν τη βάση του Στεφανιού. Στο Στεφάνι έδωσαν το όνομα "Θρόνο του Διός" και στο Σκολιό την ονομασία "Μαύρη Κορυφή".

Έπειτα διέσχισαν το οροπέδιο και έφτασαν σε μια καλύβα ξυλοκόπων, κοντά στο σημερινό καταφύγιο "Σπήλιος Αγαπητός". Στις 31 Ιουλίου επέστρεψαν στο μοναστήρι, όπου αποφάσισαν τελικά να δοκιμάσουν να ανέβουν στη ψηλότερη κορυφή του Ολύμπου. Το βράδυ της ίδιας μέρας διανυκτέρευσαν στα Πριόνια και την επόμενη ανηφόρισαν το Μαυρόλογγο και έφτασαν στην καλύβα των ξυλοκόπων, όπου διανυκτέρευσαν. Την επόμενη μέρα, 2 Αυγούστου 1913, οι τρεις άντρες ξεκίνησαν για την κορυφή μέσα σε ομίχλη, δυνατό αέρα και χαλάζι. Έφτασαν στα Ζωνάρια. Ακολουθώντας τον Χρήστο Κάκαλο, οι δυο Ελβετοί ανέβηκαν σε μια κορυφή, την οποία θεώρησαν ως τη ψηλότερη και τη βάφτισαν "Κορυφή της Νίκης" (προς τιμή της νίκης του ελληνικού στρατού στο Σαραντάπορο).

Όμως είχαν κάνει λάθος. Με την καλυτέρευση του καιρού, διαπίστωσαν την ύπαρξη μιας ψηλότερης κορυφής. Έτσι ξεκίνησαν για να ανέβουν σε αυτή. Με οδηγό τον Χρήστο Κάκαλο, οι δυο Ελβετοί ανέβηκαν τον "κατακόρυφο διάδρομο" που οδηγεί στη ψηλότερη κορυφή του Ολύμπου, στην οποία έδωσαν το όνομα "Κορυφή Βενιζέλος".

Η πρώτη ανάβαση στο Μύτικα έγινε γνωστή το 1919 με την έκδοση του βιβλίου του Frederic Boissonnas "La Grece Immortelle".

http://www.mountolympos.gr/geografia.html