Αλβανική υπηρεσία πληροφοριών SHISH

 

Επιγραμματικά ώστε να έχετε μία εικόνα, η πρώτη επίσημη κρατική υπηρεσία πληροφοριών της Αλβανίας ιδρύθηκε το 1944 με όνομα Sigurimi (Drejtoria e Sigurimit të Shtetit, Διεύθυνση Κρατικής Ασφαλείας) αποκλειστικά για θέματα εσωτερικής ασφάλειας. Τον Αύγουστο του 1991 η αλβανική βουλή ανακοίνωσε τη διάλυση της ώστε να αποκοπεί από την ιστορία της και τη βαθιά της επιρροή εις το πολιτικόν σύστημα. Το Φεβρουάριο του 1991 η αλβανική κυβέρνηση ανακοινώνει τη δημιουργία της SHIK (Shërbimi Informativ Kombëtar, Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών) και το 1997 η SHIK υπέστη μία εκ βάθρων αναβάθμιση και ανάμεσα σε αυτά ήτο και το όνομα της που άλλαξε σε SHISH.

 

Πηγή: ABCNews.al

Όπως διαβάζουμε εις την επίσημη σελίδα της SHISH το έμβλημα της εγκρίθηκε με Προεδρικό Διάταγμα στις 3 Αυγούστου του 2006 και περιλαμβάνει το δικέφαλο αετό από τη σημαία του κράτους της Αλβανίας στο κέντρο του, η χρυσή έλλειψη συμβολίζει το κύκλο πληροφοριών (περισσότερα στο άρθρο μας «Κύκλος υπηρεσιών πληροφοριών»), και το τρίγωνο στη βάση της έλλειψης συμβολίζει την ακρίβεια που πρέπει να έχει το τελικό προϊόν πληροφοριών. Τέλος, οι δάφνες στο κάτω μέρος είναι σύμβολο δόξας και ανδρείας.

Πηγή: RadioKosovaeLire.com

Όπως και στις περισσότερες μικρές χώρες, η SHISH έχει μία πληθώρα αρμοδιοτήτων επίσημα εγκεκριμένες από το αλβανικό κράτος. Οι δύο πυλώνες δράσεις της είναι πρώτον η συλλογή πληροφοριών στο εξωτερικό, και δεύτερον η αντικατασκοπεία, δηλαδή η προστασία της Αλβανίας από κατασκοπευτικές δράσεις. Σύμφωνα με την επίσημη σελίδα της υπηρεσίας, οι τομείς αυτοί ασχολούνται με συλλογή πληροφοριών στους ακόλουθους τομείς, και εν συνεχεία βλέπετε και τη σχέση της ιεραρχικά εντός του κράτους της Αλβανίας.

Τρομοκρατία
Παραγωγή και διακίνηση ναρκωτικών
Διακίνηση όπλων μαζικής καταστροφής
Περιβαλλοντικά εγκλήματα
Οργανωμένο έγκλημα που επηρεάζει τη κρατική ασφάλεια
Κατασκοπευτικές δράσεις

Πηγή: SHISH.gov.al (επεξεργασμένη)

Από τις διαρροές διπλωματικών επικοινωνιών του WikiLeaks συναντάμε μία από τις 31 Δεκεμβρίου του 2007 διαβαθμισμένη ως «απόρρητη» από τη πρεσβεία των ΗΠΑ στα Τίρανα προς μία πληθώρα παραληπτών. Συγκεκριμένα τις πρεσβείες των ΗΠΑ σε Βοσνία & Ερζεγοβίνη, Βερολίνο, Αθήνα, Ιταλία, Σκόπια, Βελιγράδι, Λιουμπλιάνα, Βρυξέλλες, τη CIA (Central Intelligence Agency, Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών), τη DIA (Defense Intelligence Agency, Υπηρεσία Πληροφοριών Αμύνης), το ΝΑΤΟ, το Λευκό Οίκο, τον Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, και τον Οργανισμό για Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη. Ο τίτλος της αναφοράς ήταν «Επισκόπηση των υπηρεσιών πληροφοριών της Αλβανίας» και είχε συνταχθεί από τον Αμερικανό διπλωμάτη Στίβεν Άλαν Κρίστινα.

Πηγή: WikiLeaks.org

Σε αυτή την αναφορά διαβάζουμε τα ακόλουθα σχετικά με τις σχέσεις της SHISH και των ΗΠΑ.

Οι υπηρεσίες πληροφοριών της Αλβανίας έχουν αποδείξει τις ικανότητες και θέληση τους να βοηθήσουν τη Κυβέρνηση των ΗΠΑ με οποιοδήποτε τρόπο τους έχει ζητηθεί. Παρά τη πρόοδο, οι υπηρεσίες πληροφοριών συνεχίζουν να παρεμποδίζονται από δραστικές μειώσεις προϋπολογισμού και κάποιες προσπάθειες ελέγχου τους από πολιτικούς. Η Κυβέρνηση των ΗΠΑ διατηρεί στενή και συνεργατική σχέση με τις υπηρεσίες που είναι εξαίρετοι συνεργάτες για την ολοκλήρωση των αντικειμενικών στόχων πληροφοριών των Ηνωμένων Πολιτειών.

Πηγή: ikub.al

Το παραπάνω δε θα πρέπει να προκαλεί κάποια εντύπωση καθώς η CIA ήταν η κύρια υπηρεσία που έθεσε τις βάσεις στη SHISH τόσο στη δομή της, όσο και στο τομέα της εκπαίδευσης, λειτουργίας, και διενέργειας μυστικών κατασκοπευτικών δράσεων. Παρ’όλα αυτά, είναι ενδιαφέρον να βλέπουμε πως βλέπει εσωτερικά η κυβέρνηση των ΗΠΑ τη SHISH όπως αυτή ήταν περίπου 10 χρόνια πριν, το 2007. Η περιγραφή της υπηρεσίας από την ίδια αναφορά ήταν η ακόλουθη.

Η SHISH είναι ο απόγονος της υπηρεσίας πληροφοριών της κομμουνιστικής περιόδου που ήταν γνωστή ως «sigurimi» και αποτελούσε εργαλείο επιβολής του κομμουνιστικού καθεστώτος. Η SHISH προσαρμόστηκε καλά στο μετά-κομμουνιστικό κόσμο και έχει γίνει μία επαγγελματική, σε μεγάλο βαθμό μη πολιτικοποιημένη υπηρεσία πληροφοριών.

Η SHISH διενεργεί τόσο εσωτερικές όσο και εξωτερικές επιχειρήσεις πληροφοριών αλλά συγκεντρώνεται στις εσωτερικές απειλές, κυρίως σχετιζόμενες με το οργανωμένο έγκλημα, διαφθορά, και αντίστοιχα θέματα.

Το προσωπικό της SHISH είναι καλά εκπαιδευμένο και χωρίζονται σε πέντε κλάδους:
Τεχνικές Επιχειρήσεις
Πληροφορίες Εξωτερικού
Αντικατασκοπεία
Καταπολέμηση Οργανωμένου Εγκλήματος
Αντιτρομοκρατία

Παρότι η ανώτατη ηγεσία της SHISH έχει γενικά υψηλό ηθικό, ο οργανισμός ως σύνολο δεν έχει υψηλό ηθικό και υπάρχει χαμηλό επίπεδο αλτρουισμού ή πατριωτικού ζήλου για την εργασία.

Πηγή: GazetaImpakt.com

Για τους αναγνώστες που δεν έχουν σχέση με αυτό το χώρο, οι πέντε αυτοί κλάδοι της SHISH έχουν τις εξής αρμοδιότητες. Οι τεχνικές επιχειρήσεις είναι αυτό που σκέφτονται οι περισσότεροι όταν ομιλούν για κατασκοπεία. Δηλαδή, κοριοί, κρυμμένες κάμερες, υποκλοπές, κτλ. Οι πληροφορίες εξωτερικού είναι το προσωπικό της SHISH που βρίσκεται στο εξωτερικό για διενέργεια κατασκοπείας υπέρ της Αλβανίας. Η αντικατασκοπεία είναι τα άτομα που προστατεύουν την Αλβανία από κατασκοπευτικές δράσεις άλλων κρατών, και τα υπόλοιπα δύο (Καταπολέμηση Οργανωμένου Εγκλήματος και Αντιτρομοκρατία) είναι αυτονόητα. Είναι η συλλογή πληροφοριών που θα βοηθήσει στη καταπολέμηση αυτών των απειλών.

Πηγή: Fax.al

Προτού δούμε περισσότερα από τη συγκεκριμένη αναφορά, αξίζει να μεταφερθούμε λίγο μετά την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001 στις ΗΠΑ, καθώς η CIA παρείχε υλικοτεχνική υποστήριξη και τεχνογνωσία στη SHISH ώστε να τους βοηθήσει στο τομέα των πληροφοριών αντιτρομοκρατίας λόγω της άμεσης επαφής της με ακραία στοιχεία του μουσουλμανικού κόσμου. Τώρα θα επιστρέψουμε στην αναφορά όπως θα δούμε τι έβλεπαν οι ΗΠΑ ως τα σημεία κλειδιά στη SHISH του 2007-2008.

Οργανωμένο Έγκλημα

Η SHISH έχει κάνει εξαιρετική πρόοδο κατά στόχων οργανωμένου εγκλήματος αλλά παρεμποδίζεται από νομικά ζητήματα, πρωτίστως τη γενική ποινική ασυλία για κρατικούς υπαλλήλους στην Αλβανία. Η SHISH είναι επιθετική στη στοχοποίηση υπόπτων οργανωμένου εγκλήματος, αλλά πολλές φορές αναγκάζεται να σταματήσει έρευνες που έχουν σχέση με κρατικούς αξιωματούχους με ασυλία. (ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Όλα τα μέλη της Βουλής, Υπουργοί, Δικαστές (νομικοί, εφέτες, Συνταγματικά και Ανώτατα Δικαστήρια), μέλη της Κεντρικής Επιτροπής Εκλογών, ο Συνήγορος του Πολίτη, και ο Πρόεδρος του Ανώτατου Κρατικού Ελέγχου (ένας ανεξάρτητος οργανισμός) έχουν Συνταγματική ασυλία από δίωξη όλων των ποινικών αδικημάτων).

Λόγω αυτού, υπάρχει μεγάλο κίνητρο στο κόσμο του οργανωμένου εγκλήματος για να παίρνουν θέσεις ισχύος στη κυβέρνηση. Η SHISH περιορίζεται στη συλλογή πληροφοριών και δεν έχει δικαίωμα συλλήψεων. Η SHISH συλλέγει και διαμοιράζει πληροφορίες περί οργανωμένου εγκλήματος και διακίνησης ναρκωτικών στη Κρατική Αστυνομία της Αλβανίας για περαιτέρω έρευνα και σύλληψη.

Εγκλήματα Πολέμου
Η Αλβανία δεν έχει κανένα γνωστό εγκληματία πολέμου, και έχει βοηθήσει στη παροχή πληροφοριών για καταζητούμενα άτομα στη Σερβία και Βοσνία όταν υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες.

Πολιτικοποίηση
Οι ανώτατες βαθμίδες της SHISH αντιλαμβάνονται την ανάγκη να παραμένουν μη πολιτικοποιημένοι και τα τελευταία χρόνια έχουν δώσει μάχη για διατήρηση επαγγελματικής ανεξαρτησίας. Σύμφωνα με το Αλβανικό Σύνταγμα, ο Διοικητής της SHISH ορίζεται από τον Πρόεδρο της χώρας και είναι ανεξάρτητος από τη πολιτική ηγεσία (Πρωθυπουργός και Υπουργικό Συμβούλιο). Η διατήρηση αυτής της ανεξαρτησίας σε αυτή τη θέση έχει, ωστόσο, αποδειχθεί δύσκολη.

Μετά την εκλογή του ως Πρωθυπουργός το 2005, ο Σαλί Μπερίσα προσπάθησε να αντικαταστήσει τον υπάρχοντα Διοικητή της SHISH με έναν πολιτικό υποστηρικτή του, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα μία μακροχρόνια μάχη ανάμεσα στον Πρόεδρο, τον Πρωθυπουργό, και τον Διοικητή της SHISH. Η άμεση επέμβαση της Κυβερνήσεως των ΗΠΑ εν τέλει εξασφάλισε ότι ο Διοικητής (Μπαχρί Σακίρι, ένας άξιος επαγγελματίας και πολύτιμη επαφή) επιτρέπεται να παραμείνει στη θέση του. Μέχρι σήμερα, ο Μπερίσα αρνείται να συναντήσει τον Διοικητή Σακίρι, ακόμα και ως μέρος επίσημων επισκέψεων ομόλογου προσωπικού της SHISH.

Γνωστοί υπέρμαχοι του κυβερνώντος Δημοκρατικού Κόμματος (DP) με άμεσες σχέσεις με τον Πρωθυπουργό έχουν τοποθετηθεί ως Υπεύθυνος Προσωπικού της SHISH και στο Τμήμα Γενικής Εισαγγελίας (OIG). Ο Υπεύθυνος Προσωπικού έχει ενορχηστρώσει συγκεκριμένες συναντήσεις και προσλήψεις που δε συμβαδίζουν με τους στόχους ανάπτυξης της SHISH, παρότι ο Διοικητής Σακίρι θεωρητικά έχει το τελευταίο λόγο για τις προσλήψεις.

Οι συνεχείς οικονομικές περικοπές, προσφάτως πολύ δραστικές, έχουν αναστείλει την ικανότητα της SHISH να εκτελέσει το έργο της και από μερικούς στην υπηρεσία λαμβάνονται ως προσπάθεια επιρροής της συμπεριφοράς της. Παρά τις προκλήσεις αυτές, υπάρχουν ελάχιστες αποδείξεις ότι η πλειοψηφία του προσωπικού της SHISH έχει υποκύψει σε συγκεκριμένη πολιτική επιρροή. Οι δύο εμφανώς πολιτικά διορισμένοι στη SHISH (ο OIG και Υπεύθυνος Προσωπικού) δεν έχουν πρόσβαση σε επιχειρησιακές πληροφορίες.

Η Βουλή έχει περιορισμένο ρόλο στον έλεγχο της SHISH μέσω του Βουλευτικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας (NSC). Υπάρχουν κάποιες δημόσιες και κρυφές ομιλίες στη Βουλή για αύξηση του ελεγκτικού ρόλου και εγκαθίδρυση κάποιου είδους επιτροπής πληροφοριών, αλλά μέχρι τώρα δεν έχει υλοποιηθεί κάποιο ξεκάθαρο σχέδιο. Η σχέση μεταξύ SHISH και το υπάρχον NSC φαίνεται να είναι έντονη και συνεργάσιμη σε όλες τις πλευρές. Πράγματι, Αλβανοί πολιτικού εκτός της πολιτικής ηγεσίας φαίνεται να αναγνωρίζουν την αξία της μη πολιτικοποίηση και επαγγελματικής απόδοσης της υπηρεσίας.

Διεισδύσεις
Τόσο η SHISH όσο και η SHIU δεν έχουν καμία γνωστή υψηλού επιπέδου διείσδυση, παρά τη μεγάλη κοινή αντίληψη ανάμεσα σε Αλβανούς ότι η SHISH είναι «γεμάτη» με στελέχη της πρώην κομμουνιστικής υπηρεσίας πληροφοριών (της «sigurimi») και στοιχεία οργανωμένου εγκλήματος. Από την οπτική της Κυβερνήσεως των ΗΠΑ, υπάρχουν κάποια άτομα που έχουν παραμείνει μέσα στον οργανισμό μετά το τέλος της κομμουνιστικής περιόδου, και όσοι ανήκουν σε αυτό είναι γενικά ικανοί συνεργάτες.

Υπάρχουν πολλά περιστατικά όπου έρευνες οργανωμένου εγκλήματος σταμάτησαν λόγω άγνωστων περιστάσεων ή δεν έχουν παραδώσει αποδεικτικά στοιχεία για υπόπτους, υποδηλώνοντας ότι ίσως να υπάρχουν κάποιες χαμηλού επιπέδου διεισδύσεις στοιχείων οργανωμένου εγκλήματος στη SHISH, αλλά δε καταφέραμε να εντοπίσουμε τέτοια γεγονότα πέραν αυτών των χαμηλών επιπέδων.

Σχέσεις με τη Κυβέρνηση των ΗΠΑ
Τόσο η SHISH όσο και η SHIU είναι εξαίρετοι συνεργάτες της Κυβερνήσεως των ΗΠΑ. Υπάρχει στενή συνεργασία σε όλες τις δράσεις πληροφοριών συμπεριλαμβανομένων του οργανωμένου εγκλήματος, Κόσοβο και άλλα ζητήματα τοπικής σταθερότητας, και στην αντιτρομοκρατία. Όπως και με τη Κυβέρνηση της Αμερικής σε όλα τα επίπεδα, οι Αλβανικές υπηρεσίες πληροφοριών ξεπερνούν τη τυπική κλήση στο καθήκον και δείχνουν αφοσίωση και συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αυτό έγινε εμφανές προσφάτως με την ακλόνητη, με όλα τα τα μέσα συνεργασία για τη προετοιμασία της 10 Ιουνίου του 2017 επισκέψεως του Προέδρου Μπους, το πρώτο από οποιοδήποτε Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών και ένα γεγονός μίας κλίμακας που η Αλβανία δεν είχε ξαναδεί.

Πηγή: Gazeta-Shqip.com

Πέρα από τα παραπάνω, όπως είδαμε στο άρθρο μας «Οι σχέσεις Αλβανίας και Τουρκίας το 2000-2020» τα τελευταία χρόνια, η τουρκική ομόλογη υπηρεσία, η MIT (Millî İstihbarat Teşkilatı, Εθνικός Οργανισμός Πληροφοριών) προσπαθεί, και έχει καταφέρει ως ένα βαθμό, βαθιά επιρροή στη SHISH. Αυτό έχει επιτευχθεί κυρίως με υλικοτεχνική υποστήριξη, τεχνογνωσία, και οικονομική ενίσχυση με αντάλλαγμα συμφωνίες προς όφελος της τουρκικής κυβερνήσεως. Στο προαναφερθέν άρθρο είδαμε μερικά παραδείγματα εργαλειοποίηση της SHISH από τη MIT μέσω αυτών όπως διάδοση προπαγάνδας της «Μεγάλης Αλβανίας» στα Βαλκάνια, και απαγωγές αντικαθεστωτικών σε συνεργασία με τη MIT για μεταφορά τους στη Τουρκία. Στο μέλλον θα δούμε αναλυτικά κάποιες εκ των επιχειρήσεων της SHISH αλλά το παρόν άρθρο αποτελεί μία γενική επισκόπηση.

Πηγή: B92.net

Το Δεκέμβριο του 2018 η δημοσιογραφική ομάδα της βρετανικής εφημερίς «Independent» ανακάλυψε ότι από ένα σφάλμα της αλβανικής κυβερνήσεως παρέδιδαν εις το τύπο αναλυτικές λίστες με ευαίσθητες πληροφορίες της SHISH. Ο στόχος ήταν το Υπουργείο Οικονομικών της Αλβανίας να παρέχει διαφάνεια στην οικονομική διαχείριση των προϋπολογισμών του. Ωστόσο, λόγω κακής διαχείρισης οι πληροφορίες περιείχαν και αναλυτικά όλες τις πληρωμές από και προς τη SHISH με αναλυτικές περιγραφές, προδίδοντας προσωπικό αλλά και μυστικάς δράσεις της σε όλο το κόσμο.

Πηγή: Bellingcat.com

Μερικά παραδείγματα από αυτό που έχουν άμεση σημασία για την Ελλάδα ήταν τα εξής ήταν ταξίδια Αλβανών κατασκόπων της SHISH στην Ελλάδα, αλλά δυστυχώς δεν έχουμε στη διάθεση μας την αναφορά από το Δεκέμβριο του 2018 που αναφέρει τα αναλυτικά στοιχεία. Βλέπουμε ενοικιάσεις αυτοκινήτων από την αλβανική εταιρεία SGS Automotive, χρήση των ταξιδιωτικού γραφείου «Amadeus Travel & Tours», συναντήσεις στο ξενοδοχείο «Xheko Imperial» στα Τίρανα, κ.ά.

Πηγή: IntelNews.org

Τα κεντρικά της SHISH βρίσκονται στη πόλη των Τιράνων στην Αλβανία, και πιο συγκεκριμένα εις την οδό «Kongresi i Manastirit» στο κτήριο που βλέπετε παρακάτω, ή μέσω δορυφορικής απεικόνισης από την υπηρεσία Google Maps σε αυτό το σύνδεσμο. Όπως βλέπετε το κτήριο βρίσκεται δίπλα ακριβώς από το Υπουργείο Αμύνης της Αλβανίας, στο ίδιο οικοδομικό τετράγωνο. Ίσως στο μέλλον να κάνουμε μία εις βάθος ανάλυση του.

Πηγή: Google.com & Πηγή: SHISH.gov.al (επεξεργασμένη)

Προτού κλείσουμε αξίζει να αναφέρουμε ότι από τις 6 Νοεμβρίου του 2018 έως και σήμερα διοικητής της SHISH είναι ο Χελιντόν Μπέντο που τον βλέπετε στη συνέχεια. Ο Χ. Μπέντο γεννήθηκε το 1971, πήρε πτυχίο μαθηματικού το 1993 από το πανεπιστήμιο των Τιράνων, και μετέπειτα έκανε μεταπτυχιακές σπουδές σε μελέτες ασφαλείας σε Αλβανία και ΗΠΑ. Πριν την ανάθεση του ως Διοικητής της SHISH είχε εργαστεί σε πολλές θέσεις ασφαλείας στη κυβέρνηση της Αλβανίας συμπεριλαμβανομένων 21 ετών υπηρεσίας στη SHISH ως Επιθεωρητής Επιχειρήσεων, Διοικητής Κλιμακίου, και Τομεάρχης σε διάφορους τομείς της χώρας. Είναι παντρεμένος και έχει δύο παιδιά, μιλάει άπταιστα την Αγγλικήν και Ελληνικήν γλώσσαν, και έχει δηλώσει ότι έχει βρεθεί πολλές φορές στην Ελλάδα τόσο για προσωπικούς όσο και επαγγελματικούς λόγους.

Πηγή: Reddit.com

Πρόσφατα, τον Ιούνιο του 2020 η SHISH έλαβε ακόμα μεγαλύτερες ελευθερίες από τη κυβέρνηση της Αλβανίας αναφορικά με τις αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις. Ωστόσο, δεν υπήρξαν άλλες σημαντικές αλλαγές στη δομή και λειτουργία της. Ελπίζουμε με αυτό το άρθρο μας να σας προσφέραμε μία εικόνα της SHISH, των ικανοτήτων της, το πως λειτουργεί, και τι είναι σημαντικό για την Ελλάδα. Εάν θεωρείτε ότι μας διέφυγε κάτι σπουδαίο που είναι άξιο αναφοράς, σας παρακαλούμε να το προσθέσετε στα σχόλια του άρθρου.