Η υπέρβαση του φόβου γίνεται με την κατανόηση και την αποδοχή του
Όλες οι υπερβάσεις του φόβου είναι δύσκολες, ασχέτως του αντικειμένου και της κατάστασης, γιατί απαιτούν να έρθουμε αντιμέτωποι με τα ασυνείδητα νοητικά και συναισθηματικά μοτίβα του παρελθόντος - που για τον καθένα είναι διαφορετικά.
Για αρκετούς από εμάς, το να πρέπει να πούμε όχι σε κάποιον, αρκεί για να ενεργοποιηθούν μέσα μας όλοι οι ασυνείδητοι μηχανισμοί εξάρτησης, φόβου απόρριψης, φόβου επίκρισης και προστασίας της εικόνας μας, κάτι που τελικά κάνει το όχι σχεδόν αδύνατο να ειπωθεί.
Αν πάλι για κάποιον είναι σχετικά εύκολο να πει όχι χωρίς φόβο ή ενοχές, μπορεί να μην του είναι εξίσου εύκολο να κάνει κάτι που απαιτεί να υπερβεί άλλους φόβους και άλλες ανασφάλειες. Π.χ. πόσοι από εμάς θα πηγαίναμε σε μια επίσημη εκδήλωση ντυμένοι απλά; Αν και δεν υπάρχει κάποιος εξωτερικός πραγματικός κίνδυνος, ο νους θα ενεργοποιούσε τις σκέψεις επίκρισης και τελικά θα υποκύπταμε και θα κάναμε αυτό που "επιβάλλεται".
Αντικειμενικά, δεν υπάρχουν κίνδυνοι που να δικαιολογούν τις σκέψεις φόβου. Το πολύ-πολύ κάποιοι από τους παρευρισκόμενους να μας έκριναν και να μας σχολίαζαν, κρυφά ή φανερά. Πέρα από αυτό όμως, δεν θα υπήρχε κανένας κίνδυνος που να απειλεί τη ζωή μας, την ακεραιότητά μας, την ελευθερία μας ή οτιδήποτε άλλο. Παρόλα αυτά, ο νους θα έβρισκε τα απαραίτητα επιχειρήματα για να μας πείσει να κάνουμε το "σωστό".
Οι υπερβάσεις είναι δυνατές, αρκεί να έρθουμε αντιμέτωποι με την κατάσταση, γιατί όσο δεν ερχόμαστε αντιμέτωποι ο νους τείνει να μεγαλοποιεί τους κινδύνους και ο φόβος αυξάνεται. Κάτι που, με τη σειρά του, ενισχύει την αίσθηση της αδυναμίας και της ανικανότητάς μας για να αντιμετωπίσουμε τελικά την κατάσταση. Με κάποιον τρόπο λοιπόν, πρέπει να βρούμε το κουράγιο να κάνουμε την υπέρβαση και να το "ρισκάρουμε", μέχρι να δούμε ότι ο φόβος ήταν υπερβολικός και οι κίνδυνοι ανύπαρκτοι.
Ας έρθουμε πάλι στο παράδειγμα του "όχι" για να δούμε από ποια στοιχεία μπορεί να αποτελείται ένας φόβος που μοιάζει ανυπέρβλητος. Συνήθως δεν λέμε όχι σε κάποιον για να διατηρήσουμε την εικόνα του καλού, του υπάκουου που δεν παραμελεί τους άλλους. Εδώ καραδοκούν οι ενοχές: αν πούμε όχι, εμφανίζονται οι σκέψεις που μας παρουσιάζουν ως κακούς ή εγωιστές. Το πρώτο βήμα λοιπόν που μπορεί να μας βοηθήσει να κάνουμε την υπέρβαση και να πούμε το όχι, είναι η αποταύτισή μας από την εικόνα που έχει αναπτυχθεί σχετικά με αυτό που είμαστε.
Επίσης, όταν λέμε όχι δεν σημαίνει ότι θα συγκρουστούμε με τον άλλον. Το όχι μπορεί να προέρχεται από μια συνειδητή στάση και απλά να εκφράζει την επιθυμία μας να υπερασπιστούμε κάποιο συμφέρον μας ή κάποια ανάγκη μας. Αυτό δεν μας κάνει εγωιστές, ούτε συμφεροντολόγους, ούτε ανίκανους για συνεργασία, ούτε ανίκανους να αγαπάμε. Η ανικανοποίητη προσδοκία όμως των άλλων, αν δεν βρουν σε εμάς την ανταπόκριση που επιθυμούν, θα τους κάνει πιθανότατα να μας χαρακτηρίσουν με όλα τα παραπάνω επίθετα.
Έτσι, οι μεγαλύτερες δυνάμεις που μας εμποδίζουν να πούμε το όχι, είναι η διατήρηση της εικόνας μας ως "καλοί άνθρωποι" και οι ενοχές μας μήπως δεν είμαστε αρκετά καλοί για τους άλλους. Το να αποταυτιστούμε από αυτή την εικόνα μπορεί να μας βοηθήσει να τολμήσουμε να "ρισκάρουμε" και να δούμε έμπρακτα ότι ο φόβος για τις συνέπειες ήταν υπερβολικός.
Η ίδια λογική με το παράδειγμα του "όχι" ισχύει και για άλλες περιπτώσεις. Ο φόβος έχει δύναμη όσο δεν αντικρίζουμε το υπόβαθρο που κρύβεται πίσω του και αποτελείται από πεποιθήσεις, ερμηνείες και διάφορες άλλες σκέψεις. Είναι αλήθεια ότι η υπέρβαση μπορεί να φαντάζει αδύνατη για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα (έως και δεκαετίες μερικές φορές), αλλά πρέπει να θυμόμαστε ότι τα πράγματα δεν είναι ποτέ τόσο τραγικά όσο μας τα παρουσιάζουν οι σκέψεις.
Σε επίπεδο συναισθήματος είναι επίσης σημαντικό να μάθουμε να μη φοβόμαστε το συναίσθημα του φόβου και σ' αυτό μπορεί να φανεί πολύ χρήσιμος ο διαλογισμός, καθώς στο διαλογισμό μαθαίνουμε (μεταξύ άλλων) να παρατηρούμε τις αισθήσεις στο σώμα χωρίς να τις κρίνουμε ή να τις αποφεύγουμε.
Νίκος Μπάτρας - aytepignosi.com
Κατηγορίες:
Σχόλια