Ποταμός Νέστος, ένας αρχαίος θεός

Ο ποταμός Νέστος, ένα από τα πέντε μεγαλύτερα ποτάμια στην Ελλάδα, ξεκινάει το ταξίδι του από τα όρη Ρίλα της Βουλγαρίας. Από εκεί, αφού διασχίσει τους ορεινούς όγκους της δυτικής Ροδόπης και το όρος Φαλακρό στον νομό Δράμας, ξεχύνεται στο Θρακικό πέλαγος. Ο ρους του διαχωρίζει τους νομούς Καβάλας και Ξάνθης ή αλλιώς την Μακεδονία και την Θράκη.
Το δέλτα του ποταμού έχει έκταση 550.000 στρέμματα και θεωρείται από τους σημαντικότερους υγροβιότοπους της χώρας. Χαρακτηριστικό του είναι το πλήθος διαφορετικών υγροτόπων που όλοι μαζί συνθέτουν ένα μωσαϊκό σπάνιας ομορφιάς και βιοποικιλότητας. Λιμνοθάλασσες, λίμνες, καλαμώνες, αμμοθίνες, αλοφυτικές φυτοκοινωνίες και θαμνώνες με αμφυρίκια είναι μερικές από τις διαφορετικές εικόνες που συνθέτουν το δέλτα του Νέστου.

Πλάι στον ποταμό εκτείνεται το Μεγάλο Δάσος (Κοτζά Ορμάν), ένα παραποτάμιο δάσος έκτασης 4.600 στρεμμάτων. Η έκταση του βέβαια κάποτε ξεπερνούσε τα 125.000 στρέμματα και φιλοξενούσε πλήθος βλάστησης και ζώων αλλά κατά την δεκαετία του ‘50 το μεγαλύτερο μέρος του εκχερσώθηκε. Το δάσος σήμερα βρίσκεται υπό καθεστώς προστασίας.
Ο ποταμός Νέστος έχει μεγάλη ιστορική σημασία. Ο Ηρόδοτος αναφέρει πως εκεί, κατά την αρχαιότητα, ζούσαν λιοντάρια ενώ σύμφωνα με την μυθολογία γεννήθηκε πριν τους ανθρώπους και πατέρας του ήταν ο Ωκεανός. Ο Νέστος λατρεύονταν σαν θεός. Πουθενά δεν γίνεται αναφορά για ποταμοπλοΐα στον Νέστο. Από αυτό, οι ιστορικοί συμπεραίνουν πως η ασταθής κοίτη του, οι συχνές πλημμύρες και η απόκρημνη περιοχή απέτρεπαν τους ντόπιους από το να διασχίζουν πλωτά τον ποταμό. Για τους ίδιους λόγους δεν σχηματίστηκε κανένας χερσαίος δρόμος που να τον διασχίζει όπως με άλλους ποταμούς, όπως επίσης χτίστηκαν και ελάχιστα περάσματα. Μπορεί λοιπόν να μην είχε συγκοινωνιακή σημασία, είχε όμως τεράστια σημασία για την οικιστική και οικονομική ιστορία των λαών της περιοχής, καθώς με τις προσχώσεις του καθιστούσε ιδιαίτερα εύπορους τους γύρω κάμπους. Η τεράστια επίδραση του ποταμού στους παρόχθιους οικισμούς αποκρυσταλλώνεται από την θεοποίηση του αλλά και την απεικόνιση του σε νομίσματα των αυτοκρατορικών χρόνων.
Στις μέρες μας οι ένδοξες εποχές του Νέστου ανήκουν στο παρελθόν καθώς η ανθρώπινη δραστηριότητα δημιουργεί αρκετά προβλήματα. Επεμβάσεις όπως η υπερβόσκηση, η υλοτομία, οι αυθαίρετες πυρκαγιές των καλαμιώνων, η ρύπανση των υδάτων από γεωργικά φάρμακα αλλά και τα τοξικά απόβλητα της βιομηχανίας ξυλείας στο βουλγαρικό χωριό Ελέσνιτσα αλλάζουν τις οικολογικές συνθήκες της περιοχής.