Η αρχή του ξεπουλήματος της πολιτισμικής μας κληρονομιάς έγινε με τις Θερμοπύλες. Θα ακολουθήσουν και άλλες. Αυτή η κυβέρνηση δεν θα σταματήσει πουθενά, εάν δεν την σταματήσουμε.
Σε μια απόφαση σκάνδαλο, της οποία το βάρος επωμίζεται στο ακέραιο η κυβέρνηση, κατέληξε χτες το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ), αποχαρακτηρίζοντας μεγάλο μέρος του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου ζώνης Α των Θερμοπυλών, σε ζώνη Β, ώστε να επιτραπεί η δόμηση και η πώληση του χώρου για την ανάπτυξη κερδοσκοπικών δραστηριοτήτων.
Συγκεκριμένα, με την απόφαση του ΚΑΣ αποχαρακτηρίζεται έκταση που περιλαμβάνει τις ιαματικές πηγές των Θερμοπυλών, δύο ξενοδοχεία που σήμερα φιλοξενούν πρόσφυγες, ένα κτίριο που στεγάζεται η διοίκηση κι ένα εκκλησάκι.
Δεδηλωμένη επιδίωξη του ΤΑΙΠΕΔ είναι να παραχωρηθεί αυτή η έκταση σε επενδυτές, οι οποίοι, κάτω από “προϋποθέσεις”, θα την δομήσουν και θα την αναδιαμορφώσουν με στόχο να αναβαθμίσουν τα ξενοδοχεία, να προχωρήσουν σε κέντρο υδροθεραπείας αλλά και σε σειρά άλλων επικερδών δραστηριοτήτων, όπως αναφέρει το iskra.gr
Είναι προφανές ότι αυτός ο σχεδιασμός θα αλλοιώσει πλήρως και θα καταστρέψει το ιστορικό τοπίο των Θερμοπυλών, το οποίο αντί να αναβαθμιστεί και να αναδειχθεί περαιτέρω ως χώρος με παγκόσμια ιστορική και πολιτιστική αξία, θα βεβηλωθεί βάναυσα και θα παραδοθεί προς χάριν των πιστωτών σε ευτελή μεταχείριση, που κάθε άλλο θα έχει σχέση με την σημασία του.
Απέναντι σε αυτό το κυβερνητικό σκάνδαλο στάθηκαν στο ΚΑΣ ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, η Βάσω Λέβα, πρώην βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και δημοτική Σύμβουλος του Δήμου Λαμίας, και η δημοτική Σύμβουλος επίσης του Δήμου Λαμίας Μαρία Αντωνίου.
Στο ΚΑΣ παρευρέθηκαν για την προάσπιση του αρχαιολογικού χώρου των Θερμοπυλών ο Παναγ. Λαφαζάνης Γραμματέας του Π.Σ της ΛΑ.Ε και η Δέσποινα Σπανού μέλος του Π.Σ της ΛΑ.Ε, οι οποίοι και κατήγγειλαν ως μέγα σκάνδαλο και πλήγμα στην ιστορική και πολιτιστική παράδοση της χώρας την απόφαση του ΚΑΣ, η οποία ελήφθη αιφνιδιαστικά, χωρίς να έχει προηγηθεί δημόσια ενημέρωση και συζήτηση επί του θέματος.
Διάβημα για την απαράδεκτη και σκανδαλώδη απόφαση του ΚΑΣ, η οποία ελήφθη στη ζούλα, και με αίτημα την ανάκληση της θα κάνει ο Παναγ. Λαφαζάνης στην υπουργό Πολιτισμού από την οποία και ζήτησε επείγουσα συνάντηση.
Τ.Κ
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΤΟΥ Κ.Α.Σ ΤΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΜΑΡΙΑΣ ΚΑΙ ΛΕΒΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ «ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΛΑΜΙΑ» ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΟΝΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΤΗΣ ΠΑΡΑΤΑΞΗΣ ΛΑΪΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ, ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ
Ονομάζομαι Μαρία Αντωνίου είμαι Δημοτική σύμβουλος του Δήμου Λαμιέων, επικεφαλής της ελάσσονος μειοψηφίας και μαζί με την κα Λέβα Βασιλική εκπροσωπούμε την Δημοτική κίνηση «ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΛΑΜΙΑ». Ο κ. Χρονάς Αναστάσιος, Δημοτικός Σύμβουλος, επικεφαλής της « Λαϊκής Συσπείρωσης» προσυπογράφει το κείμενο αλλά για προσωπικούς λόγους δεν κατέστη δυνατόν να παραστεί.
Ζητήσαμε να παραστούμε στη σημερινή σας συνεδρίαση για να σας εκφράσουμε την ανησυχία μας και την αγωνία μας για την τύχη του αρχαιολογικού χώρου των Θερμοπυλών και να ζητήσουμε την αρωγή σας ώστε αυτός ο ιστορικός χώρος να μη γίνει βορά στα χέρια των όποιων «επενδυτών» από το ΤΑΙΠΕΔ. Ήδη από το 2013 το ΤΑΙΠΕΔ είχε εντάξει τις ιαματικές πηγές των Θερμοπυλών που βρίσκονται στην καρδιά του αρχαιολογικού χώρου των Θερμοπυλών στα ακίνητα προς άμεση αξιοποίηση. Τότε και εμείς αλλά και άλλοι κάτοικοι, φορείς και συλλογικότητες είχαμε αντιδράσει σε αυτή την απόπειρα εκποίησης ακόμη και με προσφυγή στο ΣΤΕ. Έκτοτε μεθοδεύτηκαν και μεθοδεύονται ενέργειες έτσι ώστε οι ιαματικές πηγές και ο αρχαιολογικός χώρος των Θερμοπυλών να δοθούν προς αξιοποίηση σε «επενδυτές».
Ο σκόπελος που υπάρχει είναι το γεγονός πως όλα αυτά βρίσκονται εντός κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου που δεν επιτρέπεται καμία δόμηση. Πληροφορούμαστε ότι ασκούνται πιέσεις όχι μόνο να απενταχθεί η επίδικη περιοχή από τη ζώνη Α προστασίας, αλλά να αλλάξουν οι χρήσεις γης, οι όροι δόμησης, να κατακερματιστεί ο αρχαιολογικός χώρος και η δόμησή του σε τμήματα.
Δεν μπορούμε να διανοηθούμε ότι η Αρχαιολογική Υπηρεσία θα επιτρέψει να συμβεί αυτό το έγκλημα σε έναν τέτοιο ιστορικό χώρο, σύμβολο παγκόσμια κληρονομιάς, στο βωμό του κέρδους και των μεγάλων επενδυτικών συμφερόντων.
Οι Θερμοπύλες, για όλους εμάς τους κατοίκους της περιοχής και όχι μόνο, αποτελούν μέρος της ιστορικής μας ταυτότητας, της δικής μας κληρονομιάς. Είναι κομμάτι της ιστορίας μας μαζί με την Αλαμάνα και το Γοργοπόταμο.
Δεν μπορούμε να φανταστούμε δίπλα στον λόφο του Κολωνού, τον μικρό χώρο που έλαβε χώρα η τελική φάση της μάχης των Θερμοπυλών το 480 π.χ. – στα 500 μ. – να ξεφυτρώσει μεγάλο 5άστερο ξενοδοχείο με υπερσύχρονες υπηρεσίες SPA δυναμικότητας τουλάχιστον 200 κλινών και με άλλα συνοδευτικά έργα στο χώρο. Σε έναν χώρο όπου δεν έχει υποστεί καμία αλλοίωση από ανθρώπινες παρεμβάσεις και όσες έχουν γίνει είναι μικρής κλίμακας, σε ένα χώρο με απαράμιλλο φυσικό κάλλος, προστατευόμενο από τη NATURA, ξαφνικά να δούμε πισίνες, μπάρ, νεροτσουλήθρες … Αντιλαμβάνεστε πως ο τόπος όλο το φυσικό και ιστορικό τοπίο, θα αλλάξει τελείως μορφή.
Δεν αποτελεί άραγε ύβρη αυτό προς όλους εκείνους που θυσίασαν τη ζωή του σε αυτό τον ηρωικό τόπο. Ήδη επικρατεί μια αναστάτωση, ανησυχία και αντιδράσεις στην τοπική κοινωνία. Ανακοινώσεις και καταγγελίες από Δημοτικές Παρατάξεις μέσα στο Δημοτικό Συμβούλιο, στο Περιφερειακό Συμβούλιο επίσης, αναρτήσεις σε τοπικά και πανελλήνιας εμβέλειας έντυπα και SITES, μερικές από τις οποίες σας καταθέτουμε. Υπάρχει ένα μεγάλο μέρος του κόσμου το οποίο αντιδρά, το οποίο θεωρεί πως η ιστορία μας δεν «βγαίνει στο σφυρί» για την «δήθεν ανάπτυξη», στο βωμό του κέρδους και των μεγάλων επενδυτικών συμφερόντων.
Αποτελεί προσβολή για την ιστορία μας, στο προσκλητήριο πώλησης του ΤΑΙΠΕΔ για τις ιαματικές πηγές και τα τουριστικά ακίνητα, να αναφέρονται οι Θερμοπύλες «ως περιοχή με μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον όπου διεξήχθη η γνωστή μάχη των Θερμοπυλών μεταξύ Ελλήνων και Περσών το 480 π.χ. Σύμφωνα με την Ελληνική Μυθολογία ο ‘Ήφαιστος, μετά από αίτηση της Θεάς Αθηνάς, δημιούργησε τις πηγές για τον Ηρακλή προκειμένου να πλένεται και να ξεκουράζεται μετά την ολοκλήρωση των εργασιών του».
Εμείς αυτό το θεωρούμε ντροπή και ευτελισμό της ιστορίας μας, την μνήμης μας, της αξιοπρέπειάς μας.
Ο χώρος των Θερμοπυλών με τις ιαματικές του πηγές αποτελεί δημόσιο κοινωνικό αγαθό, είναι περιουσία του Ελληνικού λαού. Είναι η ιστορία μας, ο πολιτισμός μας, η ταυτότητά μας και δεν την εκχωρούμε σε κανέναν.
Ζητάμε από εσάς, ως οι κατεξοχήν ειδικοί και αρμόδιο να σταθείτε δίπλα μας. Εσείς σήμερα καλείστε να αποφασίσετε για την τύχη αυτού του εμβληματικού χώρου.
Σας ζητάμε για άλλη μία φορά «να φυλάξετε Θερμοπύλες»
Σας ζητάμε να επαναφέρετε το ερώτημα στην αρχική και μοναδική του ουσία, δηλαδή την προστασία της ιστορικής μνήμης και κληρονομιάς από τις αγορές, εκδοχές της χρήσης γης
ΟΙ ΔΗΜΟΤΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ
ΜΑΡΙΑ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΛΑΜΙΑ
ΛΕΒΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΛΑΜΙΑ
ΧΡΟΝΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΤΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗΣ
Οι αποφάσεις του ΚΑΣ για τον αρχαιολογικό χώρο των Θερμοπυλών
Το «πράσινο φως» στον καθορισμό Ζωνών Προστασίας Α και Β στον αρχαιολογικό χώρο των Θερμοπυλών έδωσε χθες το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ).
Τα μέλη του ΚΑΣ είπαν ομόφωνα «ναι» στον καθορισμό αδόμητων Ζωνών Προστασίας Α στα σημεία όπου βρίσκονται οι αρχαίες πόλεις της Ανθήλης και των Αλπηνών, καθώς και ο χαμηλός λόφος, που έχει ταυτιστεί με τον Κολωνό, όπου διεξήχθη η τελική φάση της μάχης των Θερμοπυλών το 480 π.Χ. Το ΚΑΣ, επίσης, συμφώνησε κατά πλειοψηφία για τα όρια της Ζώνης Α στην περιοχή του Κολωνού, τμήμα της οποίας (περίπου 26 στρέμματα) θα ενταχθεί σε Ζώνη Β, όπως μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Το θέμα των 26 στρεμμάτων δημιούργησε τη μεγαλύτερη συζήτηση στο Συμβούλιο, καθώς είναι το τμήμα που είχε προταθεί για Ζώνη Α, αλλά ο Δήμος Λαμιέων ζήτησε να ενταχθεί σε Ζώνη Β (στην περιοχή υπάρχει εγκατάσταση βιολογικού καθαρισμού και υπόγεια διάβαση κάτω από την παλαιά εθνική οδό), ενώ είναι και σημείο ενδιαφέροντος του ΤΑΙΠΕΔ. Και αυτό γιατί, όπως ειπώθηκε στη συνεδρίαση από εκπροσώπους του Ταμείου, η αξιοποίηση μέρους αυτού θα οδηγήσει σε αύξηση των συντελεστών δόμησης, συνεπώς και σε βιωσιμότητα της επένδυσης.
Εξάλλου, σύμφωνα με τους ίδιους, όποιος κάνει μονάδα θα επιμελείται και θα φροντίζει τον χώρο, ο οποίος σήμερα είναι παρατημένος. «Το όνομα θα αγοράσει, όποιος αγοράσει» ειπώθηκε χαρακτηριστικά, για να διευκρινιστεί αργότερα ότι πρόκειται για μακροχρόνια παραχώρηση και όχι για πώληση. Το επίμαχο σημείο βρίσκεται δίπλα στις παλιές εγκαταστάσεις (μεταξύ των οποίων και δύο παλιά ξενοδοχεία, που σήμερα φιλοξενούνται πρόσφυγες), οι οποίες ανήκαν στον ΕΟΤ και έχουν μεταφερθεί στο ΤΑΙΠΕΔ.
Στη συνεδρίαση παραβρέθηκαν, επίσης, εκπρόσωποι του Δήμου Λαμιέων, οι οποίοι ζήτησαν τον καθορισμό των 26 στρεμμάτων ως ζώνης Β για να επιτρέπεται η δόμηση «με όρους που θα καθορίσει το ΚΑΣ, ώστε να διατηρηθεί η ιστορικότητα της περιοχής, αλλά και να αυξηθούν οι δυνατότητες αξιοποίησης». Χωριστά παρέστησαν εκπρόσωποι της αντιπολίτευσης του δημοτικού συμβουλίου, οι οποίοι εξέφρασαν την αγωνία τους για την τύχη του αρχαιολογικού χώρου των Θερμοπυλών, ζητώντας την αρωγή του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου ώστε η περιοχή «να μη γίνει βορά στα χέρια των επενδυτών».
Ακόμη, στη συνεδρίαση παραβρέθηκαν εκπρόσωποι του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, που ζήτησαν ο χώρος των ιαματικών πηγών να παραμείνει αδόμητος, τονίζοντας ότι η περιοχή είναι ένας από τους τρεις σημαντικούς ιστορικούς τόπους της χώρας (οι άλλοι είναι η Σαλαμίνα και ο Μαραθώνας) και ο μόνος που απομένει αλώβητος, παρά το γεγονός ότι από την αρχαιότητα, ήδη, έχει αλλάξει η τοπογραφία λόγω των συνεχών προσχώσεων από τον Σπερχειό.
Ο αρχαιολογικός χώρος των Θερμοπυλών έχει συνολική έκταση περίπου 15.000 στρέμματα. Από αυτά, το μεγαλύτερο μέρος περιέχεται σε Ζώνες Β, η χρήση των οποίων μένει να καθοριστεί. Η συζήτηση στο ΚΑΣ αφορούσε μόνο τον καθορισμό των Ζωνών Προστασίας και όχι τις χρήσεις τους, ενώ σε Ζώνη Α θα συμπεριληφθούν, επίσης, τα νεότερα μνημεία του Λεωνίδα και των Θεσπιέων.
Οι Θερμοπύλες πήραν την ονομασία τους από τις ιαματικές πηγές της περιοχής, οι οποίες ήταν αφιερωμένες στον Ηρακλή. Ο αρχαιολογικός χώρος περικλείεται από δύο στενά, το Δυτικό, που βρίσκεται 4 χιλιόμετρα από τον Ασωπό ποταμό, στο σημείο όπου τοποθετείται και η Αρχαία Ανθήλη, και το Ανατολικό, όπου βρισκόταν η αρχαία πόλη των Αλπηνών. Το μεσαίο στενό ή η μεσαία πύλη είναι η τοποθεσία όπου έλαβε χώρα η περίφημη μάχη των Θερμοπυλών το 480 π.Χ., όταν οι ολιγάριθμες ελληνικές δυνάμεις, οι οποίες αποτελούνταν από 300 Σπαρτιάτες και 700 Θεσπιείς υπό την ηγεσία του Σπαρτιάτη βασιλιά Λεωνίδα, αντιμετώπισαν τις πολυάριθμες δυνάμεις των Περσών υπό την αρχηγία του βασιλιά Ξέρξη Α’. Οι Έλληνες έχασαν τη μάχη στη στεριά, αλλά καθυστέρησαν σημαντικά τις περσικές δυνάμεις και πέτυχαν την τελική νίκη εναντίον των Περσών στη ναυμαχία της Σαλαμίνας.
Ιστορικοί έχουν επισημάνει την ιδιαίτερη σημασία της μάχης των Θερμοπυλών για τη συνέχιση του ελληνικού πολιτισμού -ο οποίος αποτελεί θεμέλιο του ευρωπαϊκού- αλλά και για τη διάσωση του ευρωπαϊκού πολιτισμού τη συγκεκριμένη ιστορική στιγμή. Στην περιοχή λειτούργησε, επίσης, η αμφικτιονία των Θερμοπυλών, που ήταν η αρχαιότερη και ήδη από τον 8ο αι. π.Χ. είχε ως κέντρο της την πόλη Ανθήλη και το Ιερό της Δήμητρας Αμφικτιονίας ή Πυλαίας, ενώ στην πόλη υπήρχε και οικοδόμημα για τις συνεδριάσεις. Στο ανατολικότερο στενό -χαρακτηριστικό γνώρισμα του οποίου είναι ένα μικρό βραχώδες έξαρμα με την ονομασία «μελάμπυγος» λίθος- βρισκόταν η αρχαία πόλη των Αλπηνών, που καταστράφηκε από τον σεισμό του 426 π.Χ.
Τέλος, σημειώνεται ότι η σημερινή ακτογραμμή, λόγω των προσχώσεων, είναι χιλιόμετρα μακριά από εκείνη που υπήρχε την εποχή της μάχης, γεγονός που έχει αποτελέσει αντικείμενο πολλών μελετών.
Η Μάχη των Θερμοπυλών
Ήταν η μάχη αυτή που χάραξε αιώνια στην πανανθρώπινη ιστορία το όνομα του βασιλιά Λεωνίδα της Σπάρτης απογόνου του Ηρακλή, και των 300 Ελεύθερων Σπαρτιατών οπλιτών.
Ο Λεωνίδας στρατοπέδευσε στις Θερμοπύλες με στρατιωτική δύναμη περί των 6.200 Ελλήνων Ανδρών, στα μέσα Αυγούστου του 480 π.Χ., όταν οι Έλληνες γιόρταζαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες και οι Σπαρτιάτες τα Κάρνεια, και δεν ήθελαν να διακόψουν τις γιορτές για να πάνε να αντιταχθούν στον επίδοξο κατακτητή Ξέρξη, ενώ αρκετές πόλεις κατά την κάθοδό του από τον Ελλήσποντο μήδισαν για να μην υποστούν καταστροφή, και έδωσαν φη και ύδωρ, αλλά και τους άνδρες τους για να καταταγούν απρόθυμα με την στρατιά του Ξέρξη εναντίον των υπολοίπων Ελλήνων.
Η Πελοποννησιακή στρατιωτική δύναμη της Μάχης των Θερμοπυλών αποτελούνταν από 300 επίλεκτους Σπαρτιάτες οπλίτες, τους οποίους ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι τους επέλεξε ο Λεωνίδας έναν-έναν «κατά το νόμο», πιθανόν 1.000 περιοίκους της Σπάρτης, 1120 Αρκάδες, 500 Μαντινείς, 500 Τεγεάτες, 400 Κορίνθιους, 200 Φλειάσιους και 80 Μυκηναίους. Σύνολο 4.100 Πελοποννήσιοι.
Γι’ αυτούς που έπεσαν στην Μάχη των Θερμοπυλών, ο Σιμωνίδης έγραψε τρία επιγράμματα:
Ένα για όλους όσοι σκοτώθηκαν πριν ο Λεωνίδας διώξει όσους δεν ήταν βέβαιοι πως ήθελαν τον βέβαιο θάνατο στη Μάχη:
«Μυριάσιν ποτέ τήδε τριηκοσίαις εμάχοντο εκ Πελοποννάσου χιλιάδες τέτορες”
[Σ᾽ αυτό το μέρος, πάει καιρός,
οι τέσσερες χιλιάδες απ᾽ το νησί του Πέλοπα
με τρία εκατομμύρια εχθρών δώσανε μάχη.]
Δεύτερο και γνωστότερο όλων είναι εκείνο που έγραψε μόνο για τους Σπαρτιάτες Οπλίτες, οι οποίοι έμειναν όλοι για να πεθάνουν μαχόμενοι:
«Ω ξειν, αγγέλλειν Λακεδαιμονίοις, ότι τήδε κείμεθα, τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι”
[Διαβάτη, μήνυμα να πας στους Λακεδαιμονίους:
σ᾽ αυτήν εδώ τη γη
πέσαμε και κειτόμαστε στο νόμο τους πιστοί.]
Το τελευταίο ήταν για τον μάντη Μεγιστία, πιθανά προσωπικό φίλο του Σιμωνίδη:
«Μνήμα τόδε κλεινοίο Μεγιστία, ον ποτέ Μήδοι Σπερχειόν ποταμόν κτείναν αμειψάμενοι, μάντιος, ος τότε Κήρας επερχομένας σάφα ειδός ουκ έτλη Σπάρτης ηγεμόνας προλιπείν”
[ Του Μεγιστία είν᾽ εδώ, του ξακουσμένου μάντη,
το μνήμα π᾽ αντικρίζεις.
Αυτόν που οι Μήδοι σκότωσαν, καθώς τότε διαβήκαν
του Σπερχειού το ρέμα·
ήξερε και καλόξερε πως όπου να ᾿ναι θα ᾿ρθουν
του θάνατού του οι Μοίρες,
μα δεν το καταδέχτηκε, τον βασιλιά της Σπάρτης
προδίνοντας, να φύγει.
pentapostagma.gr
